Vanaf 1849 moesten alle mensen die geen Nederlandse nationaliteit hadden maar hier wel voor korte of lange tijd wilden wonen, zich laten registreren. Deze mensen werden vreemdelingen genoemd en de registratie werd dan ook gedaan door de vreemdelingenpolitie. Tussen 1920 en 1971 is hiervoor een kaartsysteem aangelegd. Deze kaarten heten de vreemdelingenkaarten.
Op de kaarten zijn vreemdelingen van over de hele wereld te vinden, uit Amerika, Indonesië, Japan, Hongarije en nog veel meer landen. De redenen dat mensen naar Nederland kwamen verschilden enorm. Zo zijn er wetenschappers die naar een congres kwamen, mensen die een bedrijf in Nederland wilden opzetten, maar ook beroemde artiesten in de kaarten te vinden. Deze kwamen bijvoorbeeld naar Nederland om hier op te treden. Een groot deel van de kaarten bestaat uit Joodse vluchtelingen die van Duitsland naar Nederland vluchtten.
Niet alle vreemdelingenkaarten zien er hetzelfde uit. Het grootste onderscheid dat kan worden gemaakt is de kleur en het formaat van de kaarten. De kleine roze kaartjes zijn kaartjes waarop vreemdelingen werden geregistreerd die tijdelijk in Nederland wilden verblijven, dit kaartsysteem komt uit 1939. De andere kaarten zijn een groter formaat en hebben een andere kleur. Hierop werden vreemdelingen geregistreerd die tijdelijk of voor lange tijd in Nederland wilden verblijven en komen uit de periode 1920-1971.
Naast de afkomst van de vreemdelingen, zijn er nog veel andere gegevens die geregistreerd werden op de vreemdelingenkaarten. Op deze afbeelding is een voorbeeld te zien van de vreemdelingenkaart van Endre Lukács, de tekenaar van de Donald Duck.
Endre Lukács, geboren in Hongarije, registreerde zich 13 mei 1932 als ‘vreemdeling’ in Amsterdam. Op de vreemdelingenkaart staat behoorlijk veel informatie geschreven over de latere Donald Duck tekenaar. Endre was 26 toen hij naar Nederland kwam nadat hij in Oostenrijk als reclametekenaar had gewerkt. In Nederland begon hij een “eigen zaak aan de Raamgracht 53” en vanaf 1934 trad hij in dienst bij verschillende drukkerijen. Hij trouwde in 1934 een Nederlandse en kreeg twee kinderen. Na de Tweede Wereldoorlog kreeg Endre steeds meer opdrachten en in 1953 werd aan hem gevraagd of hij voor de Nederlandse Donald Duck wilde tekenen. Dit heeft hij meer dan 20 jaar gedaan. In 1966 is Endre genaturaliseerd tot Nederlander.
De vreemdelingenkaarten zijn een belangrijke bron om informatie over de vreemdelingen uit de 20e eeuw te verkrijgen. Het Stadsarchief Amsterdam wil de kaarten graag openbaar maken voor publiek. Momenteel is het Stadsarchief druk bezig met het digitaliseren van de kaarten.
