Amsterdam
Bron

In september 1972 verhuisde Rosanna Madretsma op driejarige leeftijd met haar moeder naar Amsterdam. Na twee jaar voegden drie broers zich bij hen in Amsterdam, een aantal maanden later nog één. Als laatste van het gezin volgde vader Rudolf in 1975. Het appartement in de stad werd nu te klein en het gezin verhuisde naar een dorp in Gelderland. 

Rosanna bleef altijd een speciale band hebben met Amsterdam. Niet alleen door de warme herinneringen die zij aan die beginperiode heeft, maar ook door hun achternaam: Madretsma is een omkering van Amsterdam.

Dit emancipatieregister uit 1863 is het eerste document waarin de achternaam Madretsma wordt genoemd. Van nummer 408 tot en met 418 staan de namen van de elf vrijgemaakten die in 1863 de achternaam toegewezen kregen (de onderste twee namen van de eerste afbeelding, en de bovenste negen van de tweede afbeelding).
Uit dit register is op te maken dat Andresa Lea Madretsma de stammoeder is van de Madretsma’s.

Op 1 juli 1863 werd de slavernij in Suriname officieel afgeschaft, ook wel Emancipatie genoemd. De ruim 30.000 vrijgemaakten in Suriname moesten voor de burgerlijke stand een familienaam aannemen. Sommigen kozen deze naam zelf, aan velen werd er één opgelegd. Hierbij werd er niet altijd rekening gehouden met familiebanden. Typisch Nederlandse namen, zoals Janssen, mochten niet. Er werden nieuwe namen bedacht die Nederlands klonken, maar niet in Nederland voorkwamen: Hofvrucht, Lepelblad, Aardnoot, Lamsberg en Rozentak. Ook werden er Nederlandse woorden en (plaats)namen omgekeerd. Gerholdt werd Tdlohreg, Molen werd Nolem en Amsterdam werd Madretsma.

Het boekje Nenne Albertina en het Surinaamsche gemeenteleven uit 1925 biedt inzicht in hoe de eerste Madretsma’s mogelijk aan hun achternaam zijn gekomen. Na de emancipatie van 1863 reisden ambtenaren met lange lijsten langs plantages, waarop namen van steden en dieren waren geschreven. Vrijverklaarden kregen van deze ambtenaren te horen welke achternaam zij toebedeeld kregen. De auteur suggereert dat ‘Amsterdam’ door de ambtenaren te chique gevonden werd om vrijgemaakten als achternaam te geven. Als derde en vierde afbeelding zie je de voorzijde van het boekje, en een fragment uit het boek. 

Let op: in dit fragment wordt een term gebruikt die nu als kwetsend wordt ervaren

Herkomst

Datering

1863

Collectie

Nationaal Archief Suriname

Beschikbare tools

Overzicht van bron(nen) op de kaart

Gerelateerde bronnen

Alle bronnen