Dit is het oudst bekende portret van Maarten Luther, de augustijner monnik die op zaterdag 31 oktober 1517 zijn 95 stellingen tegen het heersende katholieke gezag aan de kerkdeur van Wittenberg spijkerde. Deze daad betekende het begin van het protestantisme.
Portret door een vriend
Lucas Cranach maakte deze prent met het portret van Maarten Luther in 1520. Cranach, een populaire schilder in die tijd, was goed bevriend met Luther. Hij maakte verscheidene portretten van de kerkhervormer en illustreerde bovendien zijn Bijbelvertaling. Toen Cranach Luther voor het eerst portretteerde was deze nog monnik; pas in 1524 legde Luther de monnikspij af en keerde hij de katholieke Kerk helemaal de rug toe.
Lutheranen in Amsterdam
De lutherse beweging drong vrij snel door tot in Amsterdam. Na 1585 nam het aantal lutheranen in de stad nog eens flink toe, doordat lutherse Antwerpenaren die op de vlucht waren voor de Spaanse vervolgingen hierheen trokken. Omdat de handelsstad Amsterdam zich geen grote godsdiensttwisten kon veroorloven, werden lutheranen weliswaar vervolgd, maar mild gestraft. In 1524 werden de acht aanwezigen bij een lutherse samenkomst veroordeeld tot een processie uit de Oude Kerk, met een brandende waskaars in de hand. Aagje Arents, die een lutherse bijeenkomst georganiseerd had, moest tienduizend Leidse bakstenen inbrengen en een bedevaart naar Rome maken.
