Ieder jaar, in de eerste zondagnacht na 15 maart, loopt een lange stoet katholieken een ‘stille omgang’ door het centrum van de stad. Ze herdenken het Mirakel van Amsterdam uit 1345, waarbij een gewijde hostie onbeschadigd uit het haardvuur tevoorschijn zou zijn gekomen. De Mirakelprocessie was in de middeleeuwen niet alleen een teken van devotie. Gildebroeders, schutters, scholieren, burgemeesters, allemaal hadden ze een eigen herkenbare plaats in de stoet.
Door het mirakel van de hostie werd Amsterdam een internationaal bedevaartsoord. Vanuit alle hoeken van christelijk Europa kwamen pelgrims naar de stad. Dit was een boost voor Amsterdam als religieus centrum. Dit is terug te zien in kerken, documenten en verschillende religieuze voorwerpen.
Afbeelding 1: Interieur van de Nieuwezijds Kapel, ca. 1908.
Na de Alteratie in 1578 kwam de Kapel ter Heilige Stede in handen van protestanten en kreeg deze de naam Nieuwezijds Kapel. In 1908 werd het gebouw gesloopt. Tegenwoordig is op deze plek The Amsterdam Dungeon.
Afbeelding 2: De Stille Omgang in de Warmoesstraat, 1996.
Sinds 1881 werd de middeleeuwse route weer gelopen. Omdat katholieke processies verboden waren ontstond de ‘stille omgang’, die ’s nachts en zonder uiterlijk vertoon werd afgelegd. In 2016 waren er zo’n 5000 deelnemers.
Afbeelding 3: Pelgrimsinsignes van het Mirakel van Amsterdam, 1475-1525
In het midden is de wonderhostie afgebeeld. In de middeleeuwen bezochten jaarlijks duizenden pelgrims Amsterdam, die zo’n insigne meenamen als bewijs van hun bedevaart.
Afbeelding 4: Blad afkomstig uit een laat middeleeuws gebedenboek, Archief van het Burgerweeshuis
Dit perkamenten blad was mogelijk deel van een gebedenboek van het Sint Luciënklooster. In de late 16de eeuw werd het hergebruikt als kaft voor een boek uit de administratie van het Burgerweeshuis.
