Amsterdam
Bron

Verbannen uit Amsterdam

Op 27 juli 1656 werd Spinoza uit de joodse gemeente verbannen, wegens ‘vreselijke ketterij’. De ban van Spinoza staat opgetekend in het Escamoth, het register van besluiten en regelementen van de joodse gemeente Talmud Tora, die in 1639 ontstond door samenvoeging van drie eerdere gemeenten.

'Grouwelijck atheïst'

Baruch d’Espinoza, oftewel Spinoza, werd in 1632 in Amsterdam geboren. Zijn vader was een Portugees-joodse handelaar, met een aanzienlijk positie binnen de Portugese gemeente. Omdat alle overgeleverde werken van Spinoza dateren van na de ban, is niet helemaal duidelijk waarom hij uit de joodse gemeente verbannen werd. Blijkbaar had Spinoza zich al op 23-jarige leeftijd diepe afkeuring op de hals gehaald. De oorzaak van zijn scherpe veroordeling moet gezocht worden in zijn denkbeelden over God. Spinoza baseerde zijn gehele denken op rationalistische uitgangspunten. Op grond daarvan meende hij dat tal van gebruikelijke opvattingen over God niet redelijk waren. God was volgens Spinoza geen persoon die ergens was, maar een wezen gelijk te stellen met alles en iedereen. Spinoza beschouwde de Bijbel niet als het 'Woord van God', maar als mensenwerk. In de 17de eeuw werd hij dan ook beschouwd als een 'grouwelijck atheïst'.

Wil je meer weten over Spinoza? Klik hier voor meer informatie.

Herkomst

Datering

26-07-1656

Collectie

334-19: Archief van de Portugees-Israëlietische Gemeente

Organisatie

Stadsarchief Amsterdam

Nummer

A01504000248

Link

https://archief.amsterdam/inventarissen/scans/334/5.1.1.1.1/start/240/limit/10/highlight/8

Gerelateerde thema's

Canon van Nederland

Beschikbare tools

Overzicht van alle tijdlijnen

Overzicht van bron(nen) op de kaart

Alle bronnen