Amsterdam
Bron

Omstreeks 1390 werd er in Amsterdam een nieuw gasthuis opgericht, het Sint Pieters Gasthuis. Dit was het tweede gasthuis van de stad. Op de Dam stond namelijk 'het Oude Gasthuis' naast het Oude Stadhuis. Vanwege de uitbreiding van dit naastgelegen stadhuis fuseerde het Oude Gasthuis in 1492 met het Sint Pieters Gasthuis.

Het Sint Pieters Gasthuis was omstreeks 1390 een uitbreiding van de St. Pieterskapel. Deze kapel was in 1383 door het St. Pietersgilde gebouwd om in de religieuze behoefte van het gilde te voorzien. Vanaf de vijftiende eeuw won het Sint Pieters Gasthuis aan belang en kreeg het zijn eigen bestuurders, de gasthuismeesters. Aanvankelijk nam het gasthuis alleen mannen op. Voor de verpleging van vrouwen was er in de stad een ander gasthuis, het Onze Lieve Vrouwegasthuis.   

Het eerste Sint Pieters Gasthuis was gevestigd in de Nes. Na de alteratie van 1578 werd het gasthuis verplaatst naar de voormalige Oude en Nieuwe Nonnenkloosters aan de Grimburgwal. Sinds 1578 was hier een heel complex van gasthuizen ontstaan. Het stadsbestuur had destijds namelijk de drie Amsterdamse gasthuizen, het Sint Pieters Gasthuis, het Onze Lieve Vrouwegasthuis en het Pesthuis buiten de stad, samengevoegd tot 'de Gasthuizen.' Om dit te kunnen betalen had het stadsbestuur de twee rijkste vrouwenkloosters, het Oude en Nieuwe Nonnenklooster, overgenomen.

Oorspronkelijk waren de gasthuizen bedoeld voor de opvang van reizigers, zoals pelgrims. In de loop der tijd kwam de nadruk echter steeds meer op de zorg te liggen, en ontwikkelden deze gasthuizen zich tot ziekenhuizen. Het gasthuis was vooral voor arme Amsterdammers een laatste toevluchtsoord als zij hulpbehoevend waren, maar geen verzorging aan huis konden betalen. Op het terrein van het Sint Pieters Gasthuis werd mede daarom in 1586 zelfs een ziekenhuis bijgebouwd.

Vanaf 1635 werd dit terrein het Binnengasthuis genoemd. Buiten de stadsmuren was namelijk een Buitengasthuis gevestigd voor Amsterdammers die leden aan besmettelijke ziekten als de pest. Op de eerste tekening is de Grimburgwal naar de Oudezijds Achterburgwal en de Gasthuispoort van het Binnengasthuis te zien.

In 1981 is het Binnengasthuis opgegaan in het Academisch Medisch Centrum (AMC) en verhuisde het naar Amsterdam Zuidoost. Tegenwoordig is het terrein grotendeels in gebruik door de Universiteit van Amsterdam en zijn er woningen gekomen.

Herkomst

Maker

Claes Jansz Visscher (1587-1652)

Datering

1600 - 1650

Collectie

10097-1511; Collectie Stadsarchief Amsterdam: tekeningen en prenten

Organisatie

Stadsarchief Amsterdam

Nummer

010097001647

Link

https://archief.amsterdam/beeldbank/detail/c78e96ac-5db3-a36d-5df0-ac9515b6c5b1

Gerelateerde thema's

Middeleeuwse Gasthuizen

Trefwoorden

Armoede Zorg

Beschikbare tools

Overzicht van alle tijdlijnen

Overzicht van bron(nen) op de kaart

Alle bronnen