Deze tekening is van Nicolaas Aartman uit de achttiende eeuw. Op de afbeelding is de achterzijde van herberg Stadlander te zien, gelegen aan de Boerenwetering, ter hoogte van de huidige Albert Cuypstraat. Achter de herberg liggen twee kolfbanen, waar mannen geconcentreerd spelen terwijl enkele dames toekijken vanuit genummerde hokjes, die doen denken aan moderne skyboxen.
Het kolfspel was in de achttiende en negentiende eeuw buitengewoon populair. Spelers probeerden met houten stokken, verzwaard met een metalen kop, een leren bal zo behendig mogelijk tussen palen heen en weer te slaan. Hoe verder de bal na drie slagen terechtkwam, hoe meer punten men verdiende. Het vereiste vaardigheid en precisie, en was geliefd bij alle lagen van de bevolking.
Kolven kende een lange geschiedenis: het werd al in de Middeleeuwen gespeeld, zowel op gras als op ijs. In de drukke stad leidde dat vaak tot overlast. In 1480 verbood het Amsterdamse stadsbestuur het kolven in de Nes, omdat ruiten sneuvelden en omstanders gewond raakten. Om veilig te kunnen spelen, verschenen er steeds meer kolfbanen bij herbergen. Rond 1769 telde Amsterdam er 190, waarvan 31 overdekt. Hier werd gespeeld, gedronken en gegokt, het was een geliefde vorm van ontspanning.
De Herberg Stadlander was een populaire bestemming voor Amsterdammers die buiten de stad wilden genieten. Voor één stuiver kon men zich laten roeien vanaf de Weteringpoort. Toen de herberg in 1867 werd gesloopt, verdween daarmee ook de laatste kolfbaan van Amsterdam en een eeuwenoude uitgaanstraditie die ooit het hart van het volksvermaak vormde.
