Amsterdam
Bron

In een dichtbevolkte stad als Amsterdam bestond er altijd een gevaar voor brand. Zo ging in de nacht van 6 op 7 juli 1652 het Oude Stadhuis in vlammen op. In de stad stond deze felle brand in het collectieve geheugen gegrift. Ook homo universalis Jan van der Heyden was als 15-jarige jongen aangegrepen door deze brand.  

Branden werden destijds bestrijd door middel van leren blusemmers, die over de gehele stad bewaard werden. Voordat een brandhaard goed bereikbaar was en geblust kon worden, moest vaak ook een gevel of gebouw open worden gebroken. Daarnaast werd een zware houten ladder gebruikt voor plekken die moeilijk bereikbaar waren.

Tussen 1654 en 1660 waren door het stadsbestuur 60 brandspuiten uit Duitsland ingekocht. Deze brandspuiten moesten echter altijd dichtbij het vuur worden geplaatst zodat de brandhaard kon worden bereikt. Bovendien moest met emmers het water naar de brandspuit worden gebracht. 

Omstreeks 1670 bedacht Van der Heyden hier een oplossing voor. Met een nieuw soort brandspuit kon de brandhaard makkelijker worden bereikt en de wateraanvoer worden vereenvoudigd. Dit maakte het blussen van branden veel makkelijker. Op de eerste afbeelding wordt deze slangbrandspuit geïntroduceerd en toegelicht. Op de tweede afbeelding is daarnaast de instructie voor het gebruik van deze brandspuit te lezen.

In 1690 gaf Van der Heyden het 'Brandspuitenboek' uit, waarin hij deze slangbrandspuit gedetailleerd beschreef. Bovendien stonden hierin verhalen en prenten over grote branden in Amsterdam sinds de brand in het Oude Stadhuis in 1652. Op de derde afbeelding is een van deze prenten te zien.

Van der Heyden gaf in dit boek eveneens aan hoe deze branden vooral met behulp van zijn nieuwe uitvinding waren geblust. Hiermee wilde hij aantonen dat sinds de komst van de slangbrandspuit branden sneller onder controle waren en zo ook de kosten van brandschade enorm waren afgenomen.

Herkomst

Maker

Jan van der Heyden (1637-1712)

Datering

1690

Collectie

Collectie A.C. van Eck

Organisatie

Stadsarchief Amsterdam

Nummer

JVDH00007000001

Link

https://archief.amsterdam/beeldbank/detail/f5cf1219-dce3-cb5b-5af2-cdfa139808e1

Alle bronnen