Johannes Schouten tekende de beroering op de Dam tijdens de terechtstelling van twee van de aanvoerders van het Pachtersoproer van 1748. Schutters schieten op de toegestroomde nieuwsgierigen. Rechts is de waag te zien met de twee opgehangen oproerkraaiers.
Amsterdammers dromden op vrijdag 28 juni 1748 samen op de Dam om de ophanging te zien van de leiders van het Pachtersoproer. Eerst werd de visvrouw Mat van de Nieuwendijk uit het raam van de waag gehesen. Daarna de tuinier Piet van Dort. De mensen wilden het allemaal goed kunnen zien. Ze begonnen te dringen. De schutters waren bang dat er nieuwe rellen zouden uitbreken en openden het vuur op de menigte. In de paniek die toen ontstond werden veel mensen onder de voet gelopen. Veel anderen sprongen in het Damrak en verdronken. Tientallen Amsterdammers vonden de dood.
Die week had er een groot oproer door Amsterdam geraasd. Het was op 24 juni 1748 begonnen op de Botermarkt, nu het Rembrandtplein, bij het kantoor van de boteraccijns. De woede van de Amsterdammers was gericht tegen de belastingpachters: de mannen die het ambt van belastingontvanger pachtten en daarmee allerlei extraatjes wisten op te strijken. Na de rellen op de Botermarkt plunderde een woedende meute de huizen van een groot aantal belastingpachters. Ze sloegen alles kort en klein en smeten meubelstukken, schilderijen en andere kostbaarheden in de gracht.
De schutters lieten de relschoppers eerst hun gang gaan. Ook zij hadden een hekel aan de belastingpachters. Maar de oproerkraaiers begonnen ook de huizen van andere rijke Amsterdammers te plunderen. Toen greep de schutterij hard in. Het duurde niet lang of de rust in de stad was hersteld. De acties hadden wel succes gehad: de stadsbestuurders maakten bekend dat het pachtsysteem afgeschaft zou worden.
Bekijk ook de bron over het Pachtersoproer
