In Amsterdam verliep al voor 1275 het meeste vervoer over het water. Zo ging ook het eerste document waarin de naam Amsterdam werd genoemd, het tolprivilege, over het vervoer over water. Hiermee gaf graaf Floris V van Holland de ‘mensen die wonen bij de dam in de Amstel’ vrijheid van tol door het hele graafschap Holland.
Aangezien de meeste huizen in de stad over het water bereikbaar waren, werden verhuizingen vaak ook over het water gedaan. Het vrachtvervoer vond tevens over water plaats. Het reizen over land was namelijk erg moeizaam. Zo waren de wegen heel slecht en ‘s winters bijna niet begaanbaar.
Om Hollandse steden toch met elkaar te verbinden, voeren er tussen deze steden verschillende veerdiensten voor het vrachtvervoer. In het begin van de zeventiende eeuw werd daarnaast een waternetwerk van trekvaarten voor personenvervoer ontwikkeld. In 1632 voer de eerste trekvaart tussen Amsterdam en Haarlem. Dit werd in 1642 uitgebreid met verbindingen naar Weesp en Muiden. Er bestond destijds een vaste dienstregeling voor de trekvaarten. Hierdoor was er een betrouwbaar en betaalbaar vervoersnet.
Het kaartbeeld van Amsterdam omstreeks 1700 werd destijds dan ook gevormd door de waterwegen. Op deze kaart zijn de verschillende waterwegen in de stad goed zichtbaar.
